باران هاي مسموم نفع ديگر مردم خوزستان از صنعت نيشكر
دكتر سيدحسين فاضلي
نگاهي به زندگي مردم استان خوزستان نشان مي دهد كه مردم استان در طول سال با انواع دغدغه رواني-اجتماعي زندگي مي نمايند يك روز دغدغه ريزگردها، روز ديگر دغدغه باران خاكستر نيشكر، روز بعد كاهش كيفيت آب، و دغدغه هاي ديگر كه همگي تبعات و پيامدهاي متنوع خود را دارند. افزايش بيماري سرطان بر اساس عوامل محيطي نمونه اي از وجود فجايع زيست محيطي است كه گريبانگير مردم خوزستان است.
باران هاي مسموم دغدغه اي كه چندسالي گريبانگير مردم استان خوزستان شده است. باران هاي مسمومي كه با فرارسيدن اولين باران پاييزي، مراجعه هزاراني مردم به بيمارستان، بستري شدن در بيمارستان و حتي گزارش مرگ، را براي مردم استان به ارمغان داشته است.
معضلات مالي و هزينه هاي گران درماني بيماران حاصل از باران مسموم امسال و دغدغه هاي وجود تجهيزات لازم براي درمان در مراكز درماني، دو دغدغه اي كه درمان را بر مردم استان خوزستان در سال 1394 سخت نموده است. اگرچه به عنوان نمونه، اعلام شده بود كه هماهنگي براي پذيرش رايگان بيماران تنگي نفس كه در اثر آلودگي هوا به اين عارضه دچار شده اند، در تمام مراكز در حال انجام است.
اگرچه بارش باران مسمومي در پاييز 1392 و 1393 به عنوان علت تنگي نفس مطرح شده بود اما بعد از مدتي رد شد، امسال نيز مطرح نمودن آلرژي فصلي يا تنگي نفس به دليل باران از طرف بعضي از مسئولين جاي تامل را بر مي انگيزد. اگرچه تجارب تلخ ريزگردهاي چند ساله و شعارهاي عمل نشده سازمان حفاظت محيط زيست مانند "بسته حمايتي ريزگردها" نشان داده است كه كيفيت زندگي مردم استان خوزستان پايين تر از جايگاه حقيقي آن تصور مي شود.
عليرغم همه ابهامات موجود در مقوله باران هاي مسموم، سازمان حفاظت محيط زيست سوزاندن نيشكر و باران خاكستر را به عنوان يكي از چهار گزينه پيشنهادي مهم علل باران هاي مسموم مي داند. يعني نظر سازمان حفاظت محيط زيست بر اين است تا علت راهي شدن مردم استان خوزستان به بيمارستان ها و بستري شدن آنها را در بيمارستان در صنعت نيشكر بررسي نمود زيرا كه صنعت نيشكر از متهمان وجود چنين باران هاي مسموم است.
اگرچه مردم استان خوزستان تحفه هاي مانند باران خاكستر، بوي تعفن و شوري را از صنعت نيشكر گرفته بودند ولي تحفه باران هاي مسمومي نيز را يكبار ديگر از صنعت نيشكر گرفتند.
در اين راستاء شركت نيشكر ضرورت دارد تا بجاي بررسي اتهامات ديگر شركت هاي مخرب محيط زيست خوزستان مانند شركت آب و نيروي ايران در ارتباط با سد گتوند، چاره اي براي خطرناك بودن فعاليت هاي آن شركت براي مردم عادي كه هيچ سهمي به جزء مخاطره انداختن زندگي آنها از شركت نيشكر نداشته است بنمايند.
اگرچه ترفند "بحث انحرافي"، ترفند موفقي كه شركت نيشكر از آن استفاده مي نمود و هم راستاء با عدم پذيرش فرهنگ اشتباه پذيري، به نتيجه اي بغير از نابودي محيط زيست استان خوزستان و به مخاطره اندختن زندگي مردم خوزستان ندارد. راستي توليد شكر با توجه به نابودي محيط زيست خوزستان و به مخاطره انداختن زندگي مردم به عنوان بالاترين سرمايه ملي كشور صرف اقتصادي دارد؟ توليد شكر براي مردم است يا به مخاطره انداختن زندگي مردم به قيمت توليد شكر؟ ابهاماتي كه صنعت نيشكر در كارنامه مديريتي و اجرايي به ثبت رسانده است.
اين نگراني ها و سوالات از رياست سازمان حفاظت محيط زيست وجود دارد كه راستي مردم استان خوزستان بعد از فجايع غير قابل انكار زيست محيطي مانند سد گتوند، ريزگردها، باران خاكستر نيشكر و بوي تعفن نيشكر، و ديگر فجايع زيست محيطي مانند فاجعه باران هاي مسمومي چند ساله ، آيا بايد منتظر فاجعه زيست محيطي ديگري باشند؟ موضع چند ساله سازمان حفاظت محيط زيست نسبت به فعاليت شركت نيشكر چيست؟ و سوالات و نگراني ديگر كه تردد را در ذهن متضرر ديدگان از فعاليت هاي شركت نيشكر در قبال سازمان حفاظت محيط زيست ايجاد نموده است؟
اگرچه اين سوالات هميشه وجود دارند كه مسئولين از دولت هاي گذشته تا امروز نسبت به درخواست و حساسيت هاي مقام معظم رهبري درباره محيط زيست استان خوزستان چگونه اقدام كرده اند؟ آيا براي حفاظت محيط زيست خوزستان، قوانين جامع و لازم را آماده سازي، تدوين يا اجراء نموده اند؟ و سوالات ديگر كه نشان داده است ضعف هاي اجرايي و نداشتن برنامه ريزي مستمر همراه با آينده نگري درباره محيط زيست استان خوزستان وجود داشته است و كارنامه قابل قبولي از مديريت و اجرا را در عملكرد سازمان حفاظت محيط زيست نشان نمي دهد. اگرچه با توجه به اهميت آميزه هاي ديني، آرمان هاي امام راحل قدس سره، تاكيدهاي مقام معظم رهبري و موضع صريح رياست جمهوري درباره فرهنگ نقد و انتقاد پذيري، اميد بر آن است كه زمينه براي تغيير نگرش و عملكرد سازمان حفاظت محيط زيست وجود داشته باشد.